"De helaasheid der dingen"
Dimitri Verhulst
Met “De helaasheid der dingen” voert Dimitri Verhulst de
lezer naar zijn jeugdjaren in een typisch Oost- Vlaams dorp nabij Aalst. In het
boek schetst hij het volkse en marginale milieu waarin hij opgroeide en sleept
hij de lezer doorheen de miserie van alcoholverslaafden. Hoewel zijn familie
verder in de marginaliteit zakt en hij hierdoor uiteindelijk in
jeugdinstellingen terecht komt, kan hij toch met veel humor en warmte terugblikken
op de hilarische situaties die hij als kind meemaakte. Hij toont respect en
liefde voor zijn volkse afkomst en verafschuwt het lege en geordende
burgerlijke leven. In het boek stelt hij vooral ook zijn alcoholverslaafde
vader centraal. Hoewel die helemaal verteerd wordt door de alcohol en dit een
nefaste invloed heeft gehad op zijn opvoeding, toch koestert hij ook de mooie
herinneringen aan zijn vader. De liefde en het respect blijven overeind ook al
had zijn vader geregeld meer oog voor de alcohol en de vrouwen.
Hoewel het boek mijlenver staat van mijn eigen leefwereld kan
ik mij dankzij de scherpe pen en de heldere schrijfstijl van Dimitri Verhulst
wel iets voorstellen bij het marginale milieu van de Verhulsten in
Reetveerdegem. Ik voel mij niet beter
dan hen maar ik heb wel op vele vlakken een totaal andere kijk op het leven.
Misschien heb ik wel een ruimere kijk omdat ik mijn leven en denken niet beperk
tot mijn dorp en ik helder kan denken los van enige verslaving. Doorheen mijn
opvoeding krijg ik een open blik op de wereld die veel verder reikt dan de
plaatselijke kroegen. Op vele punten heb ik een andere levens-en zienswijze dan
de Verhulsten en ga ik niet akkoord met hun maatschappijvisie en hun
respectloze omgang met vrouwen.
Als jongen groeit Dimitri Verhulst op bij zijn grootmoeder en
alcoholverslaafde vader en ooms. Alcohol vloeit in grote hoeveelheden doorheen
het boek. Het overmatig gebruik van alcohol wordt gebanaliseerd en het is alsof
een leven zonder alcohol ondenkbaar of saai is. Ik denk dat alcohol misschien
plezier kan brengen op feestjes maar anderzijds denk ik ook dat te veel alcohol
vooral veel miserie brengt en vernieling aanricht. Het is dus een kwestie van
alcohol met mate te gebruiken want hoeveel mensen en gezinnen gaan niet ten
onder aan overmatig alcoholgebruik. Zat achter het stuur kruipen, vind ik
misdadig. Alcoholverslaafden die niet meer kunnen functioneren of werken zijn maatschappelijk
onaanvaardbaar. Toch vind ik dat we als maatschappij de alcoholverslaafden moeten
helpen afkicken van de alcohol. Mensen kunnen ook door omstandigheden,
bijvoorbeeld het overlijden van een dierbare of een moeilijk te verteren
echtscheiding, aan de alcohol verslaafd geraken omdat ze hun miserie proberen
te verdrinken. Die mensen moeten zeker ook geholpen worden. Anderzijds kan
alcoholverslaving voor de omgeving zoals de partner of de kinderen onleefbaar
worden omdat alcohol kan leiden tot agressie. Kindermishandeling of -verwaarlozing
door een ouder is onaanvaarbaar en door
een alcoholverslaafde ouder even onaanvaardbaar. Gezien alcoholverslaving
zoveel vernieling aanricht, vind ik niet dat we het sociaal mogen banaliseren
of aanvaarden. Misschien hebben de Verhulsten wel veel plezier beleefd aan hun straalbezopen
momenten maar eigenlijk vind ik het al bij al triestig dat ze alcohol nodig
hadden om zich te amuseren. Naar mijn oordeel brengt alcohol meer schade dan
plezier. Bijzonder ontoerend in het boek is het moment dat de vader beslist om
zich te laten opnemen in een instelling om af te kicken van zijn verslaving.
Een moedige beslissing die de ooms jammergenoeg niet nemen. Jaren later zitten
ze nog altijd vast in hun marginaliteit en alcoholverslaving.
Een ander maatschappelijk thema is de opvoeding van kinderen
en de cruciale rol hierin van de ouders en de directe omgeving. Opvallend in
het boek is de afwezige moeder en de haat tegenover de moeder omdat ze
eigenlijk niet om haar zoon geeft. Uiteindelijk loopt Dimitri van zijn moeder
weg en is hij liever bij zijn alcoholverslaafde vader en ooms die een marginaal
leven leiden bij de grootmoeder. Dimitri zal zich beter gevoeld hebben bij zijn
grootmoeder en vader omdat ze hem graag zagen. Anderzijds was zijn opvoeding
problematisch omdat hij toch erg verwaarloosd werd. Het gaat niet zozeer om materiële
verwaarlozing maar eerder om een gebrek aan opvoeding en aan een hygiënische en
gezonde omgeving. Een kind kan niet normaal opgroeien in een omgeving waar
alcoholverslaving de bovenhand neemt. In het belang van een kind moeten
kinderen dan soms geplaatst worden in een instelling of bij pleegouders. Ik
vind het wel triestig als kinderen bij hun ouders worden weggehaald maar als
blijkt dat ze te erg verwaarloosd of mishandeld worden dan is dat een
noodzakelijke maatregel. Ik vind het erg confronterend dat de moeder niet
omkijkt naar haar zoon en de vader meer oog heeft voor de alcohol dan voor zijn
zoon. Dimitri is hier het grootste slachtoffer. Blijkbaar wordt het gedrag van
de ouders uiteindelijk ook overgedragen op Dimitri zelf want bij de geboorte
van zijn eigen zoon is hij totaal ongeïnteresseerd en hoopt hij zelfs dat hij
een doodgeboren kind zou krijgen. Ik
vind dat volwassenen enkel kinderen zouden mogen krijgen als ze er echt ook
goed en liefdevol voor kunnen en willen zorgen. In het boek stellen de ouders zich te
egoïstisch op en verwaarlozen ze Dimitri.
Hetgeen mij stoort aan het boek is het absolute machogedrag
van de mannen. Het enige wat hen drijft, is om met zoveel mogelijk vrouwen seks
te hebben. Natuurlijk moeten de vrouwen niet zo dom zijn om met die marginale
straal bezopen mannen mee te gaan maar iets meer respect voor de vrouwen is
toch een minimum. Misschien zegt het ook iets over de vrouwen in het boek die
mogelijks even marginaal zijn en niets meer verwachten van een relatie dan
seks. In het boek gaat het er dikwijls boertig en respectloos aan toe. Ik vind
dat er in een eerlijke relatie respect moet zijn voor de andere.
Mooi en eerlijk in het boek is dat Dimitri Verhulst zijn
volkse afkomst niet verloochent. Een volkse gezelligheid kan heel warm, authentiek
en waardevol zijn. Toch vind ik dat het er onder invloed van alcohol in het
boek veel te boertig en marginaal aan toegaat. Voor mij doet het er echt niet
toe tot welke klasse iemand behoort. Ik
sta open voor iedereen ongeacht zijn afkomst. Wat ik wel belangrijk vind, is
een minimum aan respect, beleefdheid, eerlijkheid en waarden. Naar school gaan
en zaken leren, verrijkt mij en biedt kansen voor later. In het boek vind ik
vooral een boertige en domme volksheid die tenietgaat aan de alcohol. Toch
liever naar school gaan en werken dan elke dag dronken in een kroeg te hangen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten